Om een samenleving zonder armoede mogelijk te maken is solidariteit nodig van eenieder. Er is al heel veel solidariteit in onze samenleving. Dat wil Welzijnszorg erkennen en koesteren, maar ze wil het ook versterken en met deze campagne in de kijker zetten.
Solidariteit kan je beschrijven als een proces. Solidariteit komt boven drijven wanneer mensen de noden van anderen zien. Ze zien niet alleen de noden, ze willen ook mee verantwoordelijkheid dragen voor deze noden. Deze solidariteit tussen individuen noemen we soms ook directe of warme solidariteit.
Als mensen nu nog een stapje verder gaan en zich gaan organiseren omdat de noden verder reiken dan de mogelijkheden van een individu, ontstaat het besef dat we eigenlijk als samenleving voor deze noden moeten instaan. Dan krijgt de solidariteit een nieuwe dimensie. Mensen organiseren zich en gaan meer structureel nadenken.
Als een samenleving bepaalde noden écht belangrijk vindt, dan worden het rechten. Dan worden ze bijvoorbeeld opgenomen in de grondwet of verankerd in ons systeem van sociale zekerheid. Deze solidariteit die georganiseerd wordt via de overheid, moet zorgen voor een verzekering en herverdeling. Iedereen wordt daar beter van, want het solidaire systeem is er voor ons allemaal. We kunnen er allemaal beroep op doen als we het nodig hebben. We dragen blijvend zorg voor solidariteit door deze herverdeling zo fair en zo efficiënt mogelijk te maken.
Ons systeem van sociale zekerheid heeft een grote impact op armoede. Zonder uitkeringen zouden veel meer mensen in België in armoede leven. Maar zelfs met een goed systeem van sociale zekerheid zijn de armoedecijfers nog altijd veel te hoog. Een solidaire maatschappij is dus nooit af. We zullen altijd moeten blijven werken aan het concretiseren van rechten. Heel veel mensen nemen hun rechten nu niet op. Omdat ze er geen weet van hebben of omdat het aanvragen ervan te moeilijk is. Dus er is duidelijk meer nodig dan enkel ‘een recht hebben’ om te zorgen dat een samenleving rechtvaardig is.
Structurele rechten, zoals in de sociale zekerheid, zijn essentieel in het bestrijden van armoede. Maar het is de menselijke, warme solidariteit die er voor zorgt dat mensen niet tussen de mazen van het net vallen. Mensen die de noden van hun buren, hun collega’s en hun familie zien, zorgen voor een continue versterking van het solidaire systeem. Niemand mag over het hoofd worden gezien, niemand mag eenzaam achter blijven.
Solidariteit tussen mensen is geen éénrichtingsverkeer, van diegenen die het goed hebben voor diegenen die uit de boot dreigen te vallen. Het is wederkerig. Uit iets doen voor een ander halen we inspiratie, krijgen we energie, voelen we ons nuttig en gelukkig of leren we iets. We winnen altijd als we de actieve keuze maken om ons in te zetten voor anderen.
Welzijnszorg wil met deze campagne ‘Samen Tegen Armoede’ de solidariteit tussen mensen aanwakkeren. Door elkaar te ontmoeten in initiatieven, verenigingen en projecten zien we het belang van structurele solidariteit. Als we verhalen horen, beseffen we waar het systeem soms faalt, waar mensen toch tussen de mazen van het net vallen. We blijven hameren op structurele maatregelen en beleidskeuzes die de armoede doen dalen. Daar wordt iedereen beter van!
Dit jaar viert Welzijnszorg haar 50ste verjaardag. Immers, de allereerste campagne van Welzijnszorg werd gelanceerd in 1969. Maar kunnen we wel echt “feesten”? Het is een viering ‘onder protest’ omdat armoede al lang aangepakt en opgelost had moeten zijn. Maar er is ook veel dankbaarheid om de vele medestanders die zich vrijwillig en professioneel inzetten om armoede te bestrijden. De solidariteit die wij om ons heen zien, in de projecten en bij organisaties die onze strijd delen, sterkt ons om verder te doen.