Meest recente berichten
- Stichtingsverjaardag K.F. De Werkmanszonen Zichen-Bolder
- Vormelingen Genoelselderen-Millen gaan de creatieve toer op
- KALENDER Zaden van het Woord
- Nieuws van het Kroningscomité
- H. Genoveva Zussen
- Voorstelling van de processiegroepen 4
- Voorstelling van de processiegroepen 3
- Voorstelling van de processiegroepen 2
- Voorstelling van de processiegroepen 1
- Kerstvieringen Membruggen
- Appelen heilen op nieuwjaarsdag in Genoelselderen
- Januarigedachten
- Fakkeltocht: Spreek Met Vuur
- Het nieuwe jaar 2023 draagt een kroon!
- Gedeeltelijke vernieuwing van de kerkraad
Categorieën
- Algemeen (1.028)
- Dekenaat Tongeren (16)
- Federatie Vlijtingen (55)
- Federatie Voeren (56)
- Kroningsfeesten (13)
- Parochies-Vlijtingen (364)
- Genoelselderen (42)
- Herderen (13)
- Kanne (98)
- Lafelt (28)
- Membruggen (23)
- Millen (13)
- Riemst – Heukelom (65)
- Valmeer (13)
- Vlijtingen (56)
- Vroenhoven (52)
- Zichen-Bolder (27)
- Zussen (37)
- Parochies-Voeren (279)
- 's Gravenvoeren (56)
- Moelingen (83)
- Remersdaal (38)
- Sint-Martens-Voeren (63)
- Sint-Pieters-Voeren (20)
- Teuven (45)
Archief
Voeren: Een Historische schets over de Bronk
Het onderstaande artikel “Pronk of Bronk” van Jean-Marie Ernon is een onderzoek naar het gebruik van Bronk houden en vieren en zijn link naar de processies die hier in onze Voerdorpen en ook over de grens intens worden gevierd.
Pronk of Bronk !
In Voeren en omliggende dorpen, vooral in Nederlands Zuid-Limburg, zie je nog jaarlijks de Bronk uittrekken. De ons bezoekende mensen van verderaf, toeristen of anderen, wrijven zich, bij wijze van spreken, de ogen uit bij het aanzien van dit gebeuren. Ja, ze hebben de indruk in een oude film geraakt te zijn. Anderen vragen zich af welke betekenis dit gebeuren nog meedraagt, ze zien hier iets van een ” anachronisme” ( een voorstelling die niet in het huidige tijdvak thuis behoort) in. Weer anderen zien hier niets meer nog minder in als een toneelstuk vol flauwekul. Die laatste gaan we hier lik op stuk geven. En met reden. De geschiedenis van dit volksgebeuren gaat inderdaad heel ver terug in de tijd.
Geschiedenis:
Processies zijn een zeer oud fenomeen, een gebruik dat iedereen kent vanuit een kerkelijke achtergrond. Processies worden inderdaad bij Van Daele beschreven als een plechtige kerkelijke omgang binnen of buiten het kerkelijk gebouw, waarbij vaak het sacrament of het kruis wordt rondgedragen.
Maar Bronk is een begrip van voor de Christelijke tijdrekening. Ze is ontstaan uit een jaarlijkse rondgang van de dorpsverantwoordelijken langsheen de grenzen van het dorp. Dit gebeurde met het oog op de toestand van verbindingswegen, het ontstaan en beoordelen van hindernissen op die wegen ( erosie, omver gewaaide bomen, ..) en het naleven van juiste limieten op een ogenblik dat er uiteraard nog geen kadaster bestond. De dorpschefs duldden hun onderdanen bij dit gebeuren omdat menige van hen betrokken partij waren bij geschillen.
Als we nu weten dat de meeste mensen nooit uit hun dorp kwamen dan begrijpen we dat zulks een unieke gelegenheid was om even over de grenzen heen te kijken. Nieuwsgierigheid is van alle eeuwen. Te meer daar, zeker wanneer er mogelijke geschillen te verwachten vielen, de dorpelingen uit de buurdorpen er ook als de kippen wilden bij zijn. En dan gebeurt er iets dat ook van alle tijden is : de dorpeling sleept allerhande spullen mee om “die van het buurdorp “te imponeren met zijn rijkdom in kleding, in voorwerpen, … Met andere woorden: de dorpelingen gaan pronken met hun bezittingen. Het is Bronk! Dat bij die gelegenheid vriendschapsbanden en andere gesloten werden laat zich makkelijk raden.
Tijdens de kerstening van onze streken, terwijl er nog geen onderscheid gemaakt werd tussen wereldlijke en geestelijke machten, palmde de kerk langzamerhand ook dit gebeuren in door ook kruis en sacrament in de stoet mee te dragen. Waarschijnlijk voelde de kerk zich verantwoordelijk voor het morele gedrag van haar bevolking tijdens die ommegang. Men kan er zich wel een idee bij vormen bij de verplaatsing van quasi alle goed te been zijnde kerels en dito deernen tijdens zulke unieke gelegenheid.
Pronk of de Bronk werd aldus processie. Klopt dat? Niet helemaal. Laat de processie vanaf dan een kerkelijk ritueel zijn, de vreugde en de uitgelatenheid van de vroegere uitstap moest erbij blijven: er werd gevierd in het centrum van het dorp. En Voerenaars hadden daar geen problemen mee, gelet op de talrijke brouwerijen en distilleerderijen van die tijd! Vanaf een zeker ogenblik vielen processie en feest onder één noemer : “De Broonk!”.
Waar mensen samen zijn, waar mensen samen willen bidden en/of vieren, zijn er regels nodig. En die kwamen er ook ! Nog wel door toedoen van de Heilige Juliana van Cornillon (Luik) rond 1230. Naast de Officie van de H. Sacramentsdag, moest er ook een datum vast geprikt worden voor dit feest, en dit voor heel de Kerk. En dit werd de tiende dag na Pinksteren. Zo belanden we in het hart van de feestencyclus van de Kerk. We weten inmiddels dat het instituut, om de kerstening in haar geheel rap te doen slagen, de oude nog in voege zijnde Keltische feesten inpikte en omvormde: Kerstmis plaatste men op de dag van winter zonnewende, Pasen zette men op de eerste zondag na de eerste volle maan na 21 maart; De overige feesten werden aan dit laatste verbonden, ook volgens de Keltische natuurkalender: OH Hemelvaart ( 40 dagen na Pasen), Pinksteren ( 10 dagen daarna), en dan nog eens tien dagen daarna de H. Sacramentsdag, op een donderdag net zoals Hemelvaartsdag.
Vele jaren later ( 16de en 17de eeuw) wordt het Instituut Kerk geconfronteerd met de Reformatie en de Contra – Reformatie. Daar waar de eerste een versobering van het hele kerkelijke gebeuren voor ogen had, zorgde de Contra – Reformatie voor net het tegenover gestelde: de Barok was geboren. Maar ook de tegenstellingen Katholieken-Gereformeerden. Dit zou men ook aan de processies gaan zien, zowel in de stoet als op het traject ervan. De meeste schutterijen, ofschoon burgerlijk van origine, gingen nu meer op de voorgrond treden. Eerst waren ze een soort privé militie van een dorp, vanaf nu werden de leden mooi uitgedost en beter bewapend. Ze ruimden de obstakels op die andersdenkende opwierpen op het processietraject en zorgden voor een goede gang van zaken. Voegen we nu nog het ontstaan van muziekkorpsen ( in de laatste jaren van de 19de eeuw) toe en de uitdijende organisatie van het katholiek onderwijs met de aantrekking van vrouwelijke religieuzen rond 1850 en je krijgt een processie met alles erop en eraan zoals we die in de helft van de vorige eeuw nog gekend hebben.
Besluiten:
Op de vraag of we met het verschijnsel Bronk het ook over “traditie” hebben, kunnen we volmondig ja antwoorden, gelet op deze historische schets.
Mogen we ook het woord “Cultuur” in deze context gebruiken? Dat lijkt me nogal evident. En wel om volgende redenen:
In de brochure “Wandeling historische bronkroute ‘s-Gravenvoeren” (2013) schrijft de auteur : ” ..’s-Gravenvoeren, waar voor 1800 een vaste traditionele route gevolgd werd, die eeuwenlang van toepassing is geweest, route waarin zich oude parochie- en rijksgrenzen weerspiegelen. Een echo uit een ver verleden met wortels in de middeleeuwen. De historische processieroute is daarom ook een weerspiegeling van de toenmalige gezagsverhoudingen.” Cultuur met betrekking tot plaatselijke geschiedenis.
- We zien oud processiemeubilair ( baldakijn, vaandels, flambouwen, beelden, we zien ook – aan de hand van oude foto’s – een evolutie in de kleding; in de uitbeelding van religieuze onderwerpen;…
- We horen een heel bijzonder genre van muziek, processiemarsen;
we schrikken wanneer de kameren worden geschoten;… - We proeven een heel aparte sfeer van saamhorigheid,
van tederheid zelfs (mijnheer pastoor Possen verwoordde het ooit zo:)
“Ons’ Heerke komt uw huis voorbij, Hij komt naar u toe!”;
Mogen we het ook over “Erfgoed” hebben, wanneer we over onze Bronk praten? Natuurlijk. Er lopen onderzoeken over processies allerhande, daarin spreekt men van ” Immaterieel Erfgoed”. En Erfgoed is toch om te bewaren, om door te geven ? Om zorg voor te dragen.
En als we het nu eens hadden over de ” Beleving” van de Bronk. Welnu, de Bronk is nu op de eerste plaats een belevenis voor velen, zowel voor hen die mee opstappen als voor de toeschouwers. Hoe elkeen die beleeft is iets heel anders. Bekijken we het standpunt van de medewerkers, onder welke vorm dan ook. En dan mogen we wel wat kwijt over de sterke maatschappelijke veranderingen van de afgelopen jaren. We stellen immers vast dat het kerkbezoek sterk achteruit gaat, dat de kerk weinig in de actualiteit staat, dat de huidige mens maar met mondjesmaat iets over zijn geloofsleven los laat. We weten echter niet of dit ook een maatstaf is voor zijn geloofsleven an sich. We hoeven ons der halve dan ook niet langer vast te klampen aan de oude uitingen van weleer een paternalistisch dirigisme dat zich uit in strakke rijen van zogenaamd biddende mensen die ondertussen de huizen en tuinen van mededorpsbewoners controleren. Die tijd ligt achter ons. Wat dan wel? Gewoon, respectvol opstappende lui, blije gezichten van mensen die heus wel iets voelen voor dat samenhorigheidsgevoel en daar uiting willen aan geven en dat ook onderling willen communiceren.
Dan wordt onze Bronk een traditioneel, cultureel stuk immaterieel Erfgoed dat we graag willen koesteren en door geven aan de volgende generaties.
Natuurlijk hoort daar, vanouds, een Après-Procession bij om U tegen te zeggen. Maar dat laat ik liever over aan anderen.
Jean-Marie Ernon
1e communie en dankviering St-Martens-Voeren
Op zondag 17 mei 2015 was er feest in de parochie Sint-Martens-Voeren: eerste communie van Sasha Lorquet en dankviering van de vormelingen Mathias Burns, Ken Coemans, Elena Eijssen en Arne Vroonen.
Voor de dankviering werden zij samen met de ouders naar de kerk begeleid door het trommelkorps van de schutterij die daarna nog elders op tijd moesten zijn voor een schuttersfeest.
In deze viering mochten we de Heer ontmoeten die moed en zelfvertouwen schenkt, die ons in stilte leert bidden.
Dit was de dag van de kinderen die zich mochten voorstellen en de mensen welkom heten.
In de schuldbelijdenis vragen zij God om vergeving omdat we de Goede Herder en onze grote Gids niet altijd volgen.
De vormelingen mochten in de eerste lezing het verhaal vertellen van de Geest die we niet zien zoals de wind maar wel horen en voelen. We kunnen hem niet tegenhouden want hij zet mensen in beweging. Die Geest heeft iets als een wonder, dat hebben de apostelen ook meegemaakt op Pinksteren.
In het evangelie horen we de parabel van het verloren schaapje en eens gevonden was er veel vreugde.
Bij de geloofsbelijdenis mochten de vormelingen hun eigen doopkaars aansteken om het geloof uit te spreken.
Tijdens de offerande mocht Sasha, Ken en Elena de offergaven naar voren brengen: brood, kaars en de kelk.
Bij het Onze Vader vormden de kinderen een kring rond de priester en samen met alle mensen baden zij het gebed van Jezus.
Tijdens de toewijding aan Maria vragen de vormelingen een open oog voor al het moois in de wereld en een open oor om te vernemen wat het leven van hen vraagt. Met Gods hulp en van Maria mogen zij de Blijde Boodschap verder brengen.
Sasha dankte Maria omdat zij de moeder van Jezus is want zij krijgt nu een plaatsje in zijn hart. Zij is een voorbeeld voor ons allen dat een extra gebed verdiende door samen het Weesgegroet te bidden.
Op het einde van de viering werden de vaders en moeders bedankt en een bloempje aan de moeders werd aangeboden door de kinderen.
Dit alles werd opgeluisterd door het zangkoor die hen een behouden vaart wensen in hun verdere leven want dit is geen eind maar een begin en Jezus vaart steeds mee op hun weg.
Sandra dankte nog iedereen namens de ouders: trommelkorps, zangkoor, het verzorgen van de bloemen, pastoor Stassen, Hubert Franssen.
Proficiat aan de kinderen en de ouders.
Dank aan allen die met ons meevierden en alles konden volgen in het boekje.
Hubert
Bona van Pisa
Feestdag: 29 mei
Aldaar geboren in 1156. Als kind kende hij reeds Christusverschijningen en op tienjarige leeftijd werd zij derde-orde-augustines. Tijdens een pelgrimstocht naar het Heilig Land verscheen Christus haar opnieuw, ditmaal op de berg waar Hij veertig dagen had gevast, en stak Hij een ring aan haar vinger (mystiek huwelijk). Tijdens de rest van haar leven begeleidde zij pelgrims naar Santiago de Compostella. Zij overleed in 1207.
Bona wordt afgebeeld als pelgrim met staf, sint-jakobsschelp en kruisbeeld of als non in het zwarte habijt van de augustinessen.
Een bekende voorstelling is die waarbij Christus haar een ring geeft of aan haar vinger schuift. Ook een kruisbeeld komt voor, soms met dubbele dwarsbalk (Pisaans kruis).
Bona van Pisa is een schutspatrones van de pelgrims en sinds 1962 ook van de stewardessen.
Heilige Drie-Eenheid
De voorbije weken hebben wij in de Kerk veel grote feesten gevierd: Pasen, Hemelvaart en Pinksteren.
We noemden God met verschillende namen: Schepper, Barmhartige Vader, Koning, Wijngaardenier, maar ook onze Broeder, Tochtgenoot, Waarheid, Licht en Vuur.
God heeft blijkbaar veel namen. En toch lijkt Hij soms ver weg.
Maar bovenal: wie is God eigenlijk? Is Hij een man of een vrouw? Houdt Hij ons de hele dag in de gaten?
Wij weten het niet.
Maar Jezus kwam ons vertellen over God en hoe we moeten leven om gelukkige mensen te worden. Hij liet ons zien wat voor wonderlijke dingen er gebeuren als wij van mekaar houden zoals God van ons houdt. Zo leerde Hij ons God wat beter kennen.
En na zijn dood en verrijzenis – toen Jezus terugging naar zijn Vader – beloofde Hij ons dat Hij de H. Geest zou sturen om ons te helpen en te steunen.
Die H. Geest maakt ons enthousiast en warm van binnen. Hij helpt ons zien wat wij kunnen doen om anderen en onszelf blij te maken. Hij helpt ons vrede brengen.
Eigenlijk heeft God dus drie kanten.
Hij is de Vader die van ons houdt en bezorgd om ons is.
Hij is de Zoon die ons voordoet hoe je moet leven.
En Hij is ook de Geest die ons bezielt en enthousiast maakt om zelf iets goeds van de wereld te maken.
Bloemschiksters
Wij danken al de mensen die zorgden voor bloemen bij het Mariabeeld in de kerk tijdens de meimaand. Dank ook aan onze bloemschiksters die onze kerken altijd op een creatieve manier opfleurden. Proficiat!
Ook buiten de meimaand zijn tuinbloemen altijd welkom in de kerk.
Vakantieregeling misintenties
In de jaarlijkse vakantieperiode van de drukkerij van Kerk & Leven, verschijnt het parochieblad 2 maal. Daarom wordt gevraagd om de misintenties voor de vakantiemaanden juli en augustus ten laatste op 20 juni door te geven aan de verantwoordelijken.
N.B. De misintenties die niet in het parochieblad hoeven vermeld te worden, kan men tot één dag voor de datum aanvragen.
Pinksteren
Het moet niet simpel zijn geweest voor de apostelen lang geleden: Jezus die gestorven was én verrezen.
Maar wie zou hen geloven als ze dat aan de mensen gingen vertellen?
Gelukkig waren ze niet alleen. God was bij hen. Dat konden ze op die Pinksterdag duidelijk voelen. Ze durfden weer naar buiten te komen.
Is ook voor ons, zoals voor hen, Pinksteren aangebroken?
Durven wij naar buiten komen met ons geloof in de verrijzenis?
Mensen geraakten in vuur en vlam, horen wij vandaag.
Bezield met wat Jezus bewogen had, Gods Bevrijdend Woord verkondigen, zijn zij op hun beurt bevrijdend op weg gegaan. Zijn vuur werd hun vuur zij wilden het van harte delen met velen.
Dat was Pinksteren toen.
En Pinksteren vandaag?
Het vuur van Gods Geest zal branden, overal waar mensen daar verwachtingsvol naar uitzien.
Mariaviering aan de veldkapel te Moelingen
Sinds de Veldkapel in de Mescherstraat te Moelingen mooi opgeknapt werd, maakt de parochieraad er een punt van om er geregeld een gebedswake te organiseren ter ere van Maria, de patrones van Moelingen. Dat was ook het geval op vrijdagavond 8 mei 2015. Pastoor Stassen was met een 30-tal mensen samengekomen om er te bidden en het belang van de Mariafiguur voor de christen duidelijk te maken. In een bezinningstekst stonden o.a. de volgende woorden over Maria:
“Stil en onopvallend, vind je haar toch overal terug.
In kerken en kapellen, op hoeken van straten,
verkleurd door regen en wind,
in huiskamers, oud of modern:
Maria, de vrouw zo menselijk nabij.
Een vrouw waarin elke moeder zich kan herkennen.
Haar beeld zal mensen blijven troosten
en wegen laten vinden naar elkaar en naar God.
Langs Maria, deze buitengewone vrouw,
willen wij dichter bij Jezus en Zijn evangelische boodschap komen.”
De samenkomsten aan de Veldkapel zijn voor de deelnemers steeds een aangenaam moment van meditatie en gebed. Aan het slot van de korte viering zong iedereen het prachtige Marialied “Liefde gaf U duizend namen”.
Dankmis van Moelingse vormelingen
Een week na de vormselviering te ‘s Gravenvoeren waar alle Voerense vormelingen aanwezig waren, vond te Moelingen op zaterdag 25 april 2015 de dankmis plaats van de vormelingen van de eigen parochie. Dit jaar was het een behoorlijk omvangrijke groep van negen jongeren: Eva Paggen, Esther Paggen, Elena Paggen, Samuel Paggen, Jonas Theunissen, Gilles Nyssen, Rosalie Winters, Valiant Beckers en Gaétano Waltje.
Pastoor Stassen had in zijn teksten de volgende boodschap voor de jongeren: “God is onze gids en roept jullie bij naam om de weg van Jezus te gaan, om deel te nemen aan de gemeenschap. Hij verzoekt jullie om je met een groot hart in te zetten voor de medemensen.”
De eerste lezing bevatte een mooi beeld over de geest, die is zoals de wind: “Je ziet hem niet, maar niets kan hem tegenhouden. Hij dringt door deuren en vensters en zet mensen in beweging. Hij heeft iets van een wonder en steekt mensen aan. Je kunt Hem nooit aan banden leggen!”
Tijdens het onzevader nodigde pastoor Stassen de vormelingen uit om naast hem te komen staan aan het altaar, om samen de woorden die Jezus ons gegeven heeft te bidden.
De muzikale omlijsting was in handen van ‘t Juweeltje, onder de leiding van dirigent Jean Duijsens en organiste Yolanda Daems. Tijdens de offerande zorgden Karen Paggen-De Jongh en dochter Eva voor een mooi en sereen intermezzo op gitaar. Het was een prachtig moment in een geslaagde viering voor de jongeren en hun talrijk aanwezige familie.
Collecte wereldnoden
16 en 17 mei
Jaarlijks worden vele mensen getroffen door natuurrampen allerhande, o.a. orkanen, overstromingen, mislukking van de oogst door droogte of wateroverlast. Daarbij komt nog de oorlog in vele landen die dood en ellende brengt. De gevolgen ervan zijn groot, vooral voor de kinderen.
Met deze collecte wille de Belgische bisschoppen onmiddellijk hulp bieden zodra de nood in de wereld zich voordoet.