‘Verbind je met het licht’

De advent is begonnen: uitzien naar de geboorte van de Heer die omziet naar de verdrukte en opkomt voor het recht van de zwakke.

De adventsperiode wil ons niet alleen oproepen om uit te kijken naar de menswording van God, maar ook om die menswording zelf meer “handen en voeten” te geven in ons leven.

De adventsactie Welzijnszorg wil ons daarbij helpen door onze aandacht te vragen voor de armen in onze omgeving. De campagne van dit jaar toont hoe de groeiende digitalisering in onze maatschappij een nieuwe bron van ongelijkheid is.

Wij worden vandaag uitgenodigd om niet te accepteren dat mensen uit de boot vallen. Laat ons niet lijdzaam toezien maar ons inzetten tot iedereen mee is, ook in onze steeds digitaler wordende wereld.

Gebed

God van licht en liefde,

Jij wil bij ons zijn

als een klein warm lichtje,

als een fakkel van hoop.

Maak ons open en ontvankelijk voor jouw licht

opdat wij ons met jou verbinden.

Zo kunnen ook wij licht geven

en een licht zijn voor anderen.

Help ons

om het donker rond de ander te zien

en een licht te zijn voor hen.

Laat ons wandelen in jouw licht,

vandaag, morgen en altijd. Amen

Evi Freson

Ingezonden door Edgard Ketelslegers PE Heilige FamilieBilzen

Processiebeeld Onze Lieve Vrouw Tongeren reist door het dekenaat

Een paar weken geleden stond in dit blad al een verslag van de rondreis van het processiebeeld Oorzaak Onzer Blijdschap in de pastorale eenheid Heilige Familie Bilzen en Maria Magdalene Hoeselt. De weken daarna ging de reis nog verder bedankt om ons een verslag en wat foto’s te sturen.

Federatie Vlijtingen

Reeds verschillende edities van de Tongerse Kroningsprocessie mochten beroep doen, zowel op individuele deelnemers, als op groepen uit één der dorpen van de gemeente Riemst. De sterkste herinnering bewaren wij aan de deelname van onze betreurde pastoor Harry Vrijens die in 2016 de rol van Zacharias vertolkte in de processiegroep ”Maria-Bezoek”. Bij het bekijken van de promotiefilms voor de komende processie raakt het, telkens wanneer je hem ziet en opmerkt hoe overtuigend hij zijn rol ter harte nam. In aanloop naar de Kroningsprocessies van juli 2023 doet het processiebeeld de ronde van de Tongerse parochies en rusthuizen, en het ziekenhuis. Ook in één of meerdere kerken van de Pastorale eenheden of federaties van het nieuwe dekenaat Tongeren komt het Mariabeeld deze keer ”op bezoek”. Via het parochieblad ”Kerk & Leven” en via andere kanalen werd dit kenbaar gemaakt. We mogen dankbaar zijn om het respons van velen. Zij verheugden zich om haar te mogen verwelkomen in de Sint-Albanuskerk te Vlijtingen en sommigen waren om 8uur45 reeds ter plaatse … om vast te stellen dat het beeld reeds stond opgesteld in het koor. Zo was er ruim gelegenheid om haar te begroeten en een eerste moment van gebed te beleven. Om halftien trokken de leden van het broederschap, voorafgegaan door de altaardienaars en de concelebrerende priesters, bij het zingen van het intredelied, door de middengang naar voren, tot bij het beeld van OLV om dan hun respectievelijke plaatsen in te nemen. Het evangelie van de 29ste zondag door het jaar bracht ons het verhaal van de weduwe die het niet opgeeft en blijft aandringen. Woorden wekken voorbeelden trekken. Een veertigtal van de honderdvijftig aanwezigen bleef na de hoogmis in de kerk om de vijf blijde geheimen te overwegen bij het het bidden van een rozenhoedje. Een kleinere groep bad ook de droevige en glorievolle geheimen. De hele namiddag is de kerk verder opengebleven om ieder die het wenste de gelegenheid te bieden een moment al biddend en bezinnend te verwijlen in aanwezigheid van Jezus en Maria, ”Oorzaak Onzer Blijdschap”. Rond 16uur15 begon de afsluitende gebedswake. Leden van het federatieteam en mensen ter plaatse waren op voorhand samengekomen om de gebedswake voor te bereiden. De uitgewerkte viering werd ons aangereikt door Deken Eric. En samen met een flinke groep aanwezigen uit verschillende dorpen werd zo een biddend en zingend orgelpunt geplaatst bij het einde van dit hoog bezoek. Klokslag 17 uur trokken de dragers met het Mariabeeld naar buiten. Met de grootste zorg werden de veiligheidsgordels in het voertuig aangegespt. Dankjewel Maria, dankjewel mensen van het Kroningscomité, leden van de broederschap en dragers en vervoerders. Dankjewel aan jullie allen die op een of andere wijze een kring van gebed gevormd hebben rond Maria die voor een dag op bezoek kwam in de Sint-Albanuskerk te Vlijtingen.

Federatie Voeren

De parochiefederaties Voeren en Vlijtingen vormden vroeger een eigen dekenaat maar werden in 2021 toegevoegd aan het nieuwe dekenaat Tongeren.
Tongeren is het oudste Maria-oord aan deze zijde van de Alpen en bekend om zijn kroningsfeesten. In de aanloop naar de Kroningsfeesten 2023 organiseert het dekenaat Tongeren een rondgang met het processiebeeld Onze-Lieve-Vrouw Oorzaak Onder Blijdschap.
Zaterdag 22 oktober 2022 was het beeld aanwezig in de kerk O.L. Vrouw-Tenhemelopneming van Moelingen.
Tijdens de eucharistieviering werd Maria daarom nadrukkelijk onder de aandacht gebracht. Het zangkoor Mulingia, onder leiding van dirigent en organist Guy Paggen, zorgde voor de muzikale omlijsting met enkele bekende Marialiederen. Als intrede hadden zij gekozen voor het toepasselijke “Gegroet Maria”. Later volgden nog “Wees gegroet, o zuiv’re maagd”, als communielied hoorden de aanwezigen “Beeld van geluk” en om te eindigen “Ave Maria”.
Pastoor Stassen had het in zijn preek over Maria, de moeder van ons allemaal, die een bindteken is in ons leven. Door Maria ervaren wij Gods goedheid. Zij toont ons de weg en geeft ons de kracht om zelf ook het goede te doen.
De parochieraad had de toegangsweg naar de kerk met blauwwitte vlaggetjes van de parochie versierd, hetgeen buiten al voor een feestelijk tintje zorgde. De misdienaars waren voltallig aanwezig, in hun prachtige rood-witte kledij. Ook zij droegen bij aan de plechtige sereniteit van de viering.

Sint-Helena Bilzen

Nadat Bilzen en Hoeselt in de voorbije weken die eer te beurt viel, was het onze pastorale eenheid die het processiebeeld Onze Lieve Vrouw Oorzaak van Tongeren mocht ontvangen in de kerken van Mopertingen en Hees. In Mopertingen was dat in de viering op zaterdag 8 oktober 2022 en in Hees mochten maar liefst 280 deelnemers aan de gezinsviering het beeld van Maria een dagje later verwelkomen.

In de twee vieringen namen de leden van het kroningscomité en van de Broederschap O.L.-Vrouw in groot ornaat deel aan de intredeprocessie.

Tijdens de eucharistievieringen werd ruim aandacht gegeven aan de figuur van Maria. Het beeld van Maria draagt een kroon, uit dank voor de ontelbare genaden die wij krijgen. Daarom werden de zevenjaarlijkse feesten ook kroningsfeesten genoemd. Het beeld van Maria draagt een mantel van goud. Goud verwijst naar de hemel. Een edelmetaal zoals goud staat voor zuiverheid, het is puur en kostbaar. Mogen wij af en toe eens schuilen tussen de plooien van die mantel, Maria, met onze pijn en zorgen.

In de gezinsviering verzamelden alle kinderen rond het beeld om samen te bidden tot de Hemelse Moeder. Op het einde van de viering ontvingen zij een armbandje met daarop het ‘Weesgegroet’ Het samen leren bidden tot Maria in huiselijke kring is dan ook de thuisopdracht in de maandelijkse catechese.

Na de communie deed voorzitter van het kroningscomité Peter Severijns, een warme oproep om mee de schouders te zetten onder de Kroningsfeesten te Tongeren in 2013, hetzij als deelnemer, hetzij als toeschouwer. De vieringen werden besloten met het bidden van het kroningsgebed en het samen zingen van het Tongers Lieve-Vrouw lied.

Ingezonden door Lambert Cuenen

Ouderenweek

Een taalprobleem

Er was een tijd dat mensen boven de pensioenleeftijd ‘ouden van dagen’ werden genoemd. Maar dat klonk niet vriendelijk genoeg. Nochtans zei het woord waar het op stond: je hebt heel wat dagen op de teller staan. Wie 70 wordt heeft er op zijn verjaardag  maar liefst om en bij de 25.580 dagen op zitten, afhankelijk van het aantal schrikkeldagen dat je meeneemt. Dus klonk ouden van dagen niet zo slecht. Maar het moest dus vriendelijker en dan werd het ‘bejaarden’. Daar zit het woordje jaar in maar dat klonk zo oud. En dus werd het ‘senioren’ maar om een of andere reden was dat ook niet goed en dus ging men spreken van de ‘60-plussers’. Tot iemand vond dat  die term toch ook niet precies weergaf waar de leeftijd voor stond.  En dus werd het ‘derde leeftijd’. Doch als je maar drie leeftijden hebt dan word je door die naam voortdurend herinnerd dat je aan het laatste stukje bezig bent. En derde jeugd klinkt zo derdehands.

We weten dus niet zo goed wat we mogen zeggen om vriendelijk en beleefd te blijven maar we moeten wél de werkelijkheid onder ogen durven zien en de zaken benoemen zoals ze zijn. Blijkt na enig onderzoek dat ‘ouderen’ het meest neutrale woord is. Gepensioneerden kan ook nog.

Onderzoek

Natuurlijk is zo’n vraag voer voor taalwetenschappers. Die gaan uitzoeken hoe de mensen er zelf over denken. Besluit: hoe jonger men is hoe vroeger men iemand oud vindt en hoe ouder men is hoe later men iemand jong vindt. Dat hadden we kunnen verwachten maar toch, in het algemeen blijken de mensen van onze tijd de termen jong en oud anders in te vullen.

Als je de reclame moogt geloven is 60 het nieuwe 40. Of, je bent zo jong of zo oud als je jezelf voelt. Vroeger was je oud vanaf je zestigste maar vandaag ben je op die leeftijd in de bloei van je leven, tenminste als je een goede gezondheid hebt. Het is duidelijk dat de betekenis van ‘jong’ en ‘oud’ aan het verschuiven is. Waar ligt de grens?

Volgens het woordenboek ben je maar echt jong tot je eenentwintigste terwijl diezelfde woordenboeken aan oud denken vanaf je vijftig à vijfenvijftig. Daar zijn de recent ondervraagden het dan weer niet meer mee eens. Die vinden mensen van eind in de twintig nog jong en vanaf zestig ben je dan oud.

Een week van …

Om aandacht te vragen voor de specifieke problemen, noden, aandachtspunten … voor ouderen is er dus een week die loopt van 21 november tot en met 27 november. Kleuters komen met knutselwerkjes thuis als attentie voor opa en/of oma. Scholieren krijgen in de klas een oma of opa op bezoek die komen vertellen over ‘hun tijd’. Anderen gaan op bezoek in het woonzorgcentrum om de bewoners wat op te vrolijken of met hen in gesprek te gaan.

Wie wekelijks of maandelijks gepensioneerden samenbrengen gaan zorgen voor een extrafijne namiddag. Journalisten kruipen in hun pen om specifieke problemen van ouderen aan te kaarten. Dat is allemaal heel goed en wel. Maar de eerste aandacht moet toch komen van de onmiddellijke naasten. En laten we beginnen met alles in het werk te stellen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven. Laat ons doen wat we nog zelf kunnen doen. Hou ons desnoods discreet in de gaten van op afstand. Maar maak ons asjeblieft niet ouder dan we zijn. Anderzijds moeten ouderen hun verstand gebruiken zoals iedereen trouwens om zich te laten helpen. Er is niets mis met hulp vragen.

Hoe je het ook draait of keert, ouderdom is relatief. Een voetballer van 35 is een veteraan …

Tot slot nog een bekende uitspraak: “Iedereen wil oud worden, niemand wil oud zijn ….”

Rik Palmans

Welzijnszorg 2022 – Allemaal digitaal!

Onze wereld digitaliseert razendsnel. We doen er allemaal aan mee. Je bankzaken regelen, je verwarming regelen, je digicorder programmeren vanop afstand, een chatgesprekje met een hulpverlener, een afspraak met je huisarts maken, vlug wat online bestellen. Het is oh zo handig. Wat is dan het probleem eigenlijk?
Het probleem is dat niet iedereen verbonden is. Wel of niet digitaal actief zijn, is geen zwartwit verhaal. Misschien kan je wel met een smartphone werken, maar heb je geen laptop. Of heb je net die bank-applicatie onder de knie en verandert die weer. We hebben dus allemaal een heel verschillend digitaal profiel.
Maar de verschillen hebben niet enkel te maken met interesse of zin om iets nieuws te leren. Ze weerspiegelen ook de bestaande ongelijkheid in onze samenleving. Zo lopen mensen met een laag inkomen een hoog risico op digitale uitsluiting.
Niet iedereen heeft toegang tot digitale technologieën. Al die toestellen kosten handenvol geld en gaan maar enkele jaren mee, in het beste geval. Bovendien heb je er niks aan, zonder een goed en vaak duur internetabonnement. Niet iedereen kan er even goed mee werken. Heb je het kunnen leren op je job of op school? Ben je opgegroeid tussen de digitale toestellen? Heb je vrienden of familie die je op weg helpen?

De verschillen in digitale toegang en vaardigheden worden vooral problematisch wanneer het ook de toegang tot diensten en zelfs sociale rechten bemoeilijkt. Bijbetalen om je bankzaken in het kantoor te doen, een premie online aanvragen, een persoon aan de lijn krijgen als er iets is misgelopen met je uitkering …
Digitale uitsluiting is het resultaat van ongelijkheid, en vergroot ze die ongelijkheid nog. Belangrijk: we strijden niet tégen het digitale aanbod. Digitalisering kan voor mensen in armoedesituaties voordelig zijn. Tenminste als de samenleving meer inzet op automatisch rechten toekennen. Als we administratieve processen vereenvoudigen, zodat er meer tijd overblijft voor dienst- en hulpverlening. Ook mensen in armoedesituaties zijn gebaat bij minder verplaatsingen en minder tijdverlies. Wie wil, moet dus kunnen gebruik maken van digitale toepassingen. Iedereen moet de kans krijgen om verbonden te raken. Maar ook een niet-digitaal aanbod blijft nodig voor wie even niet online kan of wil.

We strijden voor digitale inclusie én voor een niet-digitaal alternatief. Digitale inclusie bereiken we door mensen toegang te geven tot internet en toestellen, en door voldoende opleidingen te voorzien zodat iedereen bijleert. Ook de makers van applicaties en aanbieders van diensten hebben een verantwoordelijkheid. Waarom zorgen zij niet dat hun producten makkelijk te gebruiken zijn, ook door mensen die minder digitaal vaardig zijn?
Zorgen dat mensen hun weg vinden in het digitale doolhof, is dus van groot belang. En zorgen dat mensen die het digitale doolhof (willen) vermijden niet achterop blijven, is minstens even belangrijk. Kortom, we hebben het recht geconnecteerd te zijn. Maar we hebben ook het recht niet-geconnecteerd te zijn. Beide zijn helemaal OK.
Met deze campagne brengt Welzijnszorg de impact van digitalisering op het leven van mensen in een armoedesituatie onder de aandacht. We willen een samenleving die iedereen betrekt: digitaal actief of niet, we laten niemand achter. Dat vraagt een inspanning van iedereen: van de overheid, van dienst- en hulpverleningsorganisaties, van het jeugdwerk, het onderwijs … En van ons als individu. Heb jij samen met ons aandacht voor digitale uitsluiting in onze eigen omgeving? Voer jij mee actie voor gelijkheid? Dankjewel! Samen tegen digitale uitsluiting, samen tegen armoede.

11 november: Wapenstilstand

Heb maar gewoon de vrede lief op de plaats waar je staat:

dan heb je al bij jou wat je bemint.

De vrede hangt van jouw hart af.

Je deelt haar niet met jouw vrienden,

zoals je brood met hen deelt.

Brood vermindert toch naarmate je het breekt

en uitdeelt.

De vrede echter lijkt op het brood

dat de leerlingen van de Heer

in hun handen zagen aangroeien,

terwijl zij het braken en uitdeelden.

H. Martinus, patroonheilige van Sint-Martens-Voeren

Martinus van Tours (ook wel Sint-Maarten genoemd) was bisschop van de stad Tours en een belangrijke grondlegger van het katholieke christendom in Gallië. Hij was bovendien een van de populairste heiligen in de middeleeuwen. Zijn feestdag valt op 11 november.

LEVENSLOOP
Martinus werd rond 316 geboren in Savaria (Hongarije) als zoon van Romeinse ouders. Op jonge leeftijd werd hij soldaat en als 15-jarige trok hij naar Gallië.
Volgens de legende ontmoette hij bij een stadspoort van Amiens een verkleumde bedelaar, aan wie hij de helft van zijn mantel gaf. Omdat de helft van de mantel eigendom was van Rome kon hij slechts zijn eigen helft weggeven. ‘s Nachts droomde hij dat hij Jezus zag, die die halve mantel droeg, waarbij herinnerd werd aan de woorden in Mattheüs 25:36: “Ik was naakt en gij hebt Mij gekleed” en 25:40: “als ge dat voor een van mijn geringste broeders hebt gedaan, hebt ge het voor Mij gedaan.” Na deze gebeurtenis bekeerde hij zich.

Een andere legende vertelt dat hij zich al op 10-jarige leeftijd liet dopen, tegen de zin van zijn ouders.
Op 19-jarige leeftijd werd hij duiveluitdrijver. Ook leefde hij enige tijd als kluizenaar op het eiland Gallinara bij Genua, en verder stichtte hij in 361 een klooster te Ligugé, acht kilometer ten zuiden van de stad Poitiers, het eerste klooster op Franse bodem.
In 371 werd hij door de bevolking van Tours gekozen tot bisschop. Volgens een overlevering vond hij zich niet waardig genoeg voor dat ambt en verstopte hij zich in een ganzenhok. Toen zijn aanhangers hem gingen zoeken, gingen de ganzen te keer waardoor zijn schuilplaats ontdekt werd. Zo kwam het dat hij alsnog tot bisschop gewijd kon worden.
Als bisschop zette hij zich in voor de verdere verspreiding van het christendom. Hij stichtte kerken en rond 375 de bekende Abdij van Marmoutier. Om de zaak van een van zijn gelovigen te bepleiten die ten onrechte terechtgesteld dreigde te worden, reisde hij naar keizer Maximus in Trier. Deze interventie had echter geen succes.
In 397 stierf Maarten aan koortsen. Hij was toen ongeveer tachtig jaar oud. Hij werd op 11 november begraven in de basiliek van Tours. Al gauw na zijn dood kwam de verering op gang en in de 7e eeuw werd er een nieuwe basiliek aan hem gewijd. In zijn nog bestaande graf liggen slechts een stuk schedeldak en een armbot, de overige botten werden verkocht ter verering als relikwie. Een armbot kwam in de Dom van Utrecht terecht.

AFBEELDINGEN
Martinus wordt op twee manieren afgebeeld. Ten eerste als Romein in harnas. Bij deze afbeeldingen geeft hij vrijwel altijd de helft van zijn mantel aan de bedelaar. Ook wordt hij voorgesteld als bisschop met een bedelaar aan zijn voeten. Ganzen of zwanen komen ook vaak voor. Zij verwijzen naar het pluimveehok waarin hij zich had verscholen.

Hardnekkige armoede

Enkele beschouwingen bij de werelddag tegen armoede (17 oktober):

Wat vind jij het grootste maatschappelijk probleem vandaag, de oorzaak van de meest prangende conflicten: de vluchtelingenstromen, de klimaatproblemen, de onrust, de onvrede, de economische crisis, dure energie en dito grondstoffen en de hoge zelfmoordcijfers?

‘k Weet wel, problemen zijn complex, oorzaken veelvuldig en wisselend in tijd en ruimte.

Mensen zijn soms roofdieren, zoekend naar macht en aanzien. Maar toch … waar zouden we zeker werk van moeten maken? Goed wetend dat er geen mirakeloplossingen zullen zijn en zeker geen eenvoudige oplossingen.

Toenemende ongelijkheid

Me dunkt dat de toenemende ongelijkheid veel kwaad doet, een toenemende ongelijkheid die alsmaar schrijnender wordt. Er worden vandaag kinderen geboren, één dag oud, met een vermogen, waar anderen hun hele beroepsloopbaan voor zullen werken. En dan hebben we het nog niet over de wereldwijde ongelijkheid.

Het rijke westen, wij dus, creëert door onze rijkdom een vluchtelingenstroom, onze hang naar overvloed creëert klimaatverstoring, onze eis om perfectie en efficiëntie creëert psychische druk. We steunen, bewust of onbewust, wetgeving die de ongelijkheid doet toenemen. Natuurlijk is er wetgeving die de sociaal zwaksten wil beschermen … maar de ongelijkheid neemt desondanks toch toe! Waarom profiteert iemand die veel heeft méér van indexaanpassingen dan iemand die weinig heeft?

Je kan natuurlijk niet één iemand met de vinger wijzen. Maar daardoor bewerk je onverschilligheid … “Kan ik daar wat aan doen?”, zegt iedereen. Dus doet er niemand wat.

En zo neemt de ongelijkheid toe en het verantwoordelijkheidsgevoel af. De richting die de vermoedelijke oplossing uitgaat zal niet populair zijn. Als de ongelijkheid moet verkleinen dan zal de ‘onderkant’ hogerop moeten en de ‘bovenkant’ naar beneden. Maar wie wil dat nu?

Broederlijkheid

Basilius de Grote, bisschop van Caesarea, schreef al in 365 na Christus:

“Als iemand kleren steelt van een ander noemen we hem een dief. Zouden we hem die de naakten kan kleden maar het niet doet niet dezelfde naam geven?
Het brood in uw kast behoort aan de hongerige man. De jas die ongedragen in uw kast hangt behoort aan de man die er geen heeft. De schoenen die staan te rotten in uw schoenenrek behoren aan hem die ze nodig heeft. Het geld dat u ophoopt behoort aan de armen.”

Broederlijkheid ontdekken (het jaarthema van ons bisdom) betekent ook: van ons ‘teveel’ afstaan omdat de ander onze broeder is. Het betekent ook: extreme armoede een onrecht noemen en weten dat we het in stand houden. Het betekent ook: beseffen dat ‘genoeg’, méér dan genoeg is. Broederlijkheid ontdekken betekent ook tot het besef komen dat het niet alleen de ‘ander’ is die meer dan genoeg heeft en dus moet delen. Die ander is ook ‘mijn’ broeder, ‘mijn’ zuster.

We zijn in crisis. Zo heet dat. Als we eerlijk zijn moeten we toch zeggen dat we vooral bezig zijn om onze rijkdom te beschermen. We mogen niet inboeten aan welvaart. “Natuurlijk niet”, zou je kunnen zeggen. Dat betekent dan wel dat de toename van de ongelijkheid, hier en wereldwijd, getolereerd wordt als collateral damage, als jammerlijk niet te vermijden bijverschijnsel.

Hoe kan mijn broeder een bijverschijnsel zijn?

Ingezonden door Diaken Kris Buckinx