Januarigedachten

Januari begint met een burgerlijk feest, nieuwjaarsdag. We wensen elkaar alle goeds toe voor het nieuwe jaar vooral een goede gezondheid ‘want dat is toch het voornaamste’ zegt de volksmond. Ja en neen, vind ik. Gezondheid is natuurlijk uiterst belangrijk maar geluk vind ik nog belangrijker.

Nieuwjaarsdag mag dan een burgerlijk feest zijn, we spreken in christelijke kringen toch ook wel van het jaar des Heren, Anno Domini, 2021. En in de liturgie vieren we op Nieuwjaarsdag het hoogfeest van de Moeder Gods. We gedenken dat Maria de moeder van God is vermits Jezus naast zijn mens-zijn ook God is, de God-mens dus. Het is een geloofspunt dat al vroeg in de Kerk werd aangenomen namelijk sinds het concilie van Efese in 431.

Op de tweede zondag na Kerstmis viert de liturgie het feest van de ‘Openbaring van de Heer’. In de volksmond is dit het feest van Driekoningen dat op de kalender op 6 januari staat. Met dit feest zijn heel wat volksgebruiken ontstaan onder andere de verkiezing van een koning aan de hand van een boon in een lekker gebak. De liturgie heeft het naar de zondag verplaatst om he feest meer glans en aandacht te geven.

De zondag daarop viert de Kerk het doopsel van de Heer en vraagt daarmee ook aandacht voor ons eigen doopsel. Met dit feest sluit de Kersttijd af. Vanaf de volgende maandag (11 januari 2021) begint ‘de tijd door het jaar’. In de liturgie is de kleur groen tot aan de vasten die dit jaar begint op 17 februari 2021.

Sinds vele jaren wordt in de maand januari ook veel aandacht besteed aan de oecumene, de werking om de christelijke kerken tot eenheid te brengen. Van 18 tot 25 januari wordt er intens gebeden voor de eenheid van de christelijke kerken niet alleen voor elkaar maar ook met elkaar. Het is trouwens één van de stokpaardjes van deze paus, maar ook van vorige pausen, om de gesprekken met elkaar gaande te houden en zelfs te intensifiëren. En we mogen getuigen dat de laatste jaren de kerken naar elkaar toegroeien maar moeten ook vaststellen dat het water nog heel diep is. En de gesprekken worden er niet gemakkelijker op als er bijvoorbeeld binnen de protestantse kerk en de orthodoxe kerk heel wat andere kerkjes zijn ontstaan. De wens van de Heer “opdat allen één zijn” (Joh 17, 21) is nog lang niet vervuld. Maar zolang er nog gepraat wordt ….

Liturgisch is januari een vrij rustige maand. Het is, in normale tijden, de maand van de vele nieuwjaarsrecepties waar mensen elkaar het beste toewensen voor het nieuwe jaar; een kans ook om familie-,vrienden-, buren-, verenigings-, bedrijfsbanden enzovoort wat meer aan te halen. Dat wordt dit jaar anders want dit jaar is januari de maand van het begin van het grote herstel. Vaccins zullen op zeer grote schaal toegediend worden met de vurige hoop om het gehate virus te verdrijven. Toch echt wel iets om naar uit te kijken.

Pastoraal is januari de maand om de aankomende veertigdagentijd stilaan voor te bereiden. Dat zal dit jaar moeizaam via videoconferenties moeten gebeuren tenzij …

O ja, er is nog een belangrijk feest tenminste voor de laatstejaars van het secundair onderwijs: don Bosco op 31 januari. Tegenwoordig heet dat: de viering van de laatste honderd (school)dagen. De oorsprong ligt echter bij Sint Chrysostomos, een oosterse patriarch beroemd om zijn welsprekendheid. Laatstejaarsstudenten van de retorica (Latijns-Griekse afdeling) die hem tot patroon hadden, eerden hem destijds door een soort welsprekendheidstornooi op te zetten. Dat werd uitgebreid naar de andere studierichtingen met steeds minder welsprekendheidstornooien en steeds meer feesten. Het werd door leerlingen van technische scholen overgenomen maar dan op de feestdag van Don Bosco (31 januari) omdat de Salesianen van Don Bosco nogal veel technische scholen hadden. En om het niet te katholiek te houden werd het uiteindelijk het feest van de laatste honderd schooldagen.

Wat we in januari zeker ook niet mogen vergeten is het lengen van de dagen. Het gaat langzaam vooruit maar naar het einde toe is het al goed zichtbaar. Wie snakt daar nu niet naar?

Ingezonden door Rik Palmans PE OLVrouw Tongeren