Nieuw schooljaar, nieuw pastoraal jaar, nieuw werkjaar voor vele verenigingen, kermis, fruit, herfst, kaarskensprocessie … het zijn stuk voor stuk onderwerpen die deze maand mee inhoud geven.
Maria geboorte
En dan hebben we het dus nog niet over het feest van Maria-Geboorte dat we op 8 september vieren. Het is het patroonfeest van onze basiliek en dat brengt ook de processie en Tongeren-kermis met zich mee. Het is ook het patroonsfeest van ons bisdom en dus is er op vrijdagavond om 18 uur een plechtige eucharistieviering waarin onze bisschop zal voorgaan. In dit kroningsjaar krijgt het feest dan ook bijzondere aandacht, een goede gelegenheid om heel dankbaar te zijn voor de meer dan geslaagde kroningsfeesten.
Vreugde en verdriet liggen dicht bij elkaar. Vieren wij Maria onder de titel Oorzaak onzer Blijdschap dan gedenken we een week later op 15 september Maria als Moeder van Smarten. Want Maria heeft toch wat te verduren gekregen in haar leven en door ons eigen lijden voelen we ons nog meer met haar verbonden.
Trekvogels
Destijds toen er nog elektriciteitsdraden boven de grond liepen kon je rond 8 september massa’s zwaluwen op die draden zien zitten, luid kwetterend alsof ze hun reisplan druk aan het bespreken waren. Waar zouden ze nu verzamelen?
In het stadscentrum merk je daar niet zoveel van maar al even buiten de muren is het waarneembaar. Een aantal vogels houden het begin september hier voor bekeken en vliegen naar warmer oorden om in de lente van volgend jaar terug te keren om hier te broeden. Het weer maar ook het gebrek aan insecten verplicht die diertjes om uit te wijken. Dat uitwijken gebeurt langs twee routes. De westelijke route loopt van Scandinavië over Nederland, België, Frankrijk, Spanje, de straat van Gibraltar, Marokko, tot de Afrikaanse landen onder de Sahara. De Oostelijke route loopt van Scandinavië over Duitsland, de Alpen, Italië, de Bosporus naar Afrika.
Hoe die vogels hun weg vinden is nog altijd een raadsel. Er zijn drie theorieën. 1. Er zou een verband bestaan tussen de opgebouwde vetvoorraad van de vogel en de vliegafstand. 2. De vogels oriënteren zich op de hemellichamen. 3. Ze oriënteren zich op herkenningstekens vanaf de grond: bergen, rivieren, dorpen … Hoe dan ook, in de lente zijn ze er weer terug om hier te komen broeden.
Herfstkleuren
Neen, ik ga het niet over mode hebben. Daar ken ik trouwens niets van. Maar het bladgroen van onze bomen en sommige struiken gaat nu geleidelijk van kleur veranderen. Herfstkleuren is een fenomeen dat bij vele bladwisselende bomen en struiken voorkomt. De kleur van de bladeren van veel bomen en struiken verschuift in de herfstmaanden in enkele weken tijd langzaam van hun gebruikelijke groene kleur naar een reeks kleuren die varieert van goud, geel, oranje tot rood en bruin. Aan het einde van deze periode vallen de bladeren.
Het is een heerlijke tijd om te wandelen in het golvend landschap van Haspengouw en Voeren. De kerselaar die zich in de lente tooit als een hagelwit reuzebruidsboeket komt in de herfst erbij staan als een vlammende fakkel of de berk evolueert van teergroen naar een goudgele tuil die schitterend staat te pronken tegen de strakblauwe herfstlucht waarin ook nog een slagroomwit wolkje fotogeniek komt aangedreven.
Het knapperen van de gevallen verdorde bladeren onder je wandelschoenen verhoogt het herfstgevoel. Voor de niet zo romantische realisten onder ons, ja die gevallen bladeren op de weg kunnen bij regenweer een vieze smurrie veroorzaken maar je kan niet alles hebben.
Equinox
Op 23 september van dit jaar om 8.50 u. staat de zon loodrecht op de evenaar. Dat noemt men de dag-en nachtevening of equinox. Op dat ogenblik zijn dag en nacht even lang. De dagen worden steeds korter maar dat hadden we al langer in de gaten. Het is nu wachten op eind december tot de dagen weer gaan lengen. Dat hoeft ons niet triestig te stemmen. De binnenhuiselijke gezelligheid van de donkere dagen kan ook zijn charme hebben. En we hebben weer iets om naar uit te kijken. Ten andere, elders in de wereld is het nu lente of zomer en dat moeten we de mensen daarginds ook maar gunnen. Ieder om de beurt is niets teveel.
Weerspreuken
Het kan in september nog heerlijk mooi nazomeren en daar moeten we van genieten. De weerspreuken laten ons weer de wijsheid kennen van onze voorouders die knappe waarnemers waren en hun bevindingen in aardige versjes goten.
‘Vorst in september geeft een zachte december’. Dus moest het zijn dat je al vroeg de verwarming moet aanzetten dan zou dat moeten gecompenseerd worden in december.
‘In september warme regen, brengt de boer rijke zegen’. En daar wordt iedereen goed van.
‘Als in september de donder knalt, met Kerstmis de sneeuw met hopen valt’. Als dat waar is dan moet het lang geleden zijn dat het in september nog gedonderd heeft.
We besluiten optimistisch. ‘Komen er pluimen aan het riet, bedenk het is nazomer en geniet’.
Rik Palmans