VASTEN: we delen onze uittocht, inzichten, ommekeer

Met heel uw hart

Klimaatverandering, coronapandemie, toenemende armoede, groeiende ongelijkheid, … Structurele veranderingen zijn broodnodig om deze wereldwijde problemen op te lossen. Hoe pakken we dit aan?

De profeet Joël vraagt in deze veertigdagentijd de weg van ons hart te gaan. In het hart zijn het onderricht, de Thora, de tien woorden die richting geven aan ons leven, neergelegd. Het is geen individueel vroom gebeuren, maar een opdracht voor de hele gemeenschap met het oog op maatschappelijke verandering.

Broederlijk Delen bestaat zestig jaar. Ook zij keren terug naar het hart van hun campagnes: het delen. Wie deelt, krijgt honderdvoudig leven. Honger hoeft niet. Delen geeft overvloedige verzadiging aan allen. Ook economische, politieke, ideologische en religieuze macht kan gedeeld worden. Zo wordt het delen een hefboom voor structurele veranderingen.

Uittocht, een weg van bevrijding

Mozes ontvangt van de Ene die zijn volk uit de benauwenis van Egypte leidde, tien woorden om zijn volk op weg te zetten richting het beloofde land, richting een nieuwe samenleving. De bijbel is een bevrijdingsverhaal, een uittochtverhaal. Opstaan en wegtrekken uit een piramidale samenleving (Egypte) waarin de ene mens boven de andere staat, om een samenleving op te bouwen op basis van gelijkwaardigheid waarin mensen elkaar tot naasten worden, de ene niet hoger dan de andere.

Tijdens hun uittocht maken Noach, Abraham en Jezus belangrijke keuzes. Zo horen wij in de lezingen tot en met Pasen. Telkens opnieuw kiezen zij voor het leven door de vicieuze cirkel van het geweld te breken. Het is een voortschrijdend inzicht, telkens bevestigd door een nieuw verbond waarin de mens beeld van God wordt. De geweldspiraal wordt door Jezus in de kiem gesmoord na het vergeldingsrecht (ius talionis) ‘oog om oog, tand om tand’ (verhaal van Noach) en het verbod op mensenoffers (verhaal van Abraham). Het bloed van een mens mag niet meer vloeien.

Onze uittocht vandaag

Wat betekent vasten, Pasen en uittocht voor ons vandaag? Broederlijk Delen laat zich inspireren door het model van de Britse econome Kate Raworth. Zij vat de relatie mens – aarde – winst in het beeld van een donut met een humane binnencirkel en een ecologische buitencirkel. Een levenswijze in eerbied voor mens en aarde dringt zich op. Ieder mens heeft recht op water, voedsel, gezondheid, inkomen en werk, vrede en gerechtigheid, … Het zijn de basisvoorwaarden om als mens goed te kunnen leven. Anderzijds stoten wij op de grenzen van de aarde. Denken wij maar aan de klimaatverandering, het verdwijnen van veel diersoorten, de vervuiling van water en lucht.

De vasten kan een leerschool zijn in het zoeken naar evenwicht tussen essentiële menselijke behoeften en planetaire grenzen. Dit denken sluit sterk aan bij de visie van Broederlijk Delen: jaren al pleit de organisatie voor een cultuur van het delen en een ethiek van het genoeg – ‘genoeg is goed’. Dit jaar gaat Broederlijk Delen een stapje verder en promoot het delen als hefboom voor structurele veranderingen.

Dit wordt onze uittocht: loskomen van oude gewoontes en rituelen om samen Pasen te vieren. En wij zullen horen, en wij zullen opstaan en lachen en juichen en leven.

Een transparante samenleving

Tien woorden zetten ons op weg richting een nieuwe samenleving. Maar hoe moeten we ons deze voorstellen? Motiveer ons om in beweging te komen. In Jezus’ leefwijze zagen zijn leerlingen een transparante samenleving waarin geen geweld meer is. Niet heersen, maar dienen. De ene mens niet boven de andere, maar elkaar tot naaste. Economie, politiek, ideologie en religie niet langer in dienst van de winst, maar van de aarde en van mensen en hun levensbehoeften. Immers, God woont niet langer in een stenen tempel, maar tussen zijn mensen. De mens is beeld van God, ook in een hedendaags vernieuwd verbond.