Maartgedachten

Lente!

Wie maart zegt denkt spontaan aan lente. En die is er vanaf de eerste dag voor wie de meteorologische lente aanhoudt. De astronomische lente begint pas op 21 maart het tijdstip waarop dag en nacht even lang zijn, de lentenachtevening. En hopelijk neemt met de groeiende lente de virusplaag ook snel af. Hoe heerlijk maart ook kan zijn, toch deze weerspreuk niet vergeten: “Nooit is maart zo goed of hij sneeuwt een volle hoed”. Maar voor het overige willen we volop genieten van het uitlopende groen, de sneeuwklokjes, de krokussen, de madeliefjes, de viooltjes, de fluitende vogels en alle andere lentefraais.

Vasten

Terwijl het nieuwe leven overvloedig ontluikt zijn we volop in de voorbereidingstijd naar het feest van het Leven, met een hoofdletter. Wellicht zijn we onze goede voornemens alweer afgevallen maar niets moet ons beletten om ze terug op te nemen. Goede dingen doen kan je elke dag weer opnieuw.

Het is inderdaad een beetje uitdagend: sober leven terwijl de natuur barst van weelde. Toch is het goed ons doorheen de soberheid bewust te blijven dat miljoenen mensen nauwelijks te eten hebben, zelfs sterven van de honger terwijl we weten dat met een goede reorganisatie van de wereldeconomie iedereen te eten zou hebben. Want moeder aarde is rijk genoeg. Dat is waar onze paus zo fel op hamert in zijn encycliek ‘Fratelli tutti’. Broederlijk delen en alle soortgelijke organisaties zouden eigenlijk niet moeten bestaan maar in afwachting van de ideale wereld zal liefdadigheid nodig blijven.

Sint – Jozef

Zoals in de christelijke traditie mei de Mariamaand is zo is maart de maand van Sint – Jozef. Op 19 maart vieren we zijn feestdag. Als timmerman wordt hij geëerd op 1 mei.

Wellicht zal er elders in dit blad nog over Jozef geschreven worden. We eren hem in deze maand vooral om de rol die hij speelde in de opvoeding van Jezus en ook zijn ‘galante manier van aanvaarden’ dat Maria een kind zou ter wereld brengen.

In de bijbel spreekt hij geen woord. Hij ontvangt de voornaamste instructies in zijn dromen en voert die nauwgezet uit. Dat maakt hem tot een trouwe medewerker met de bedoelingen van God als Jezus in de wereld zal komen.

Maria Boodschap

Zes dagen na het feest van Jozef gedenken we – negen maanden voor Kerstmis – dat Maria van Godswege de boodschap ontving dat ze moeder zou worden van Jezus. Geen droom deze keer maar een ontmoeting met de boodschapper van God, de engel Gabriël. Maria ziet dat aanvankelijk niet zo goed zitten maar de engel kan haar gelukkig overtuigen. Maria aanvaardt en gaat haar vreugde delen met haar nicht Elisabeth. Die ontmoeting leidt tot een van de mooiste hymnen uit de Bijbel, het Magnificat. Hiermede begint het grote mysterie van Gods menswording, een nieuwe lente voor de wereld en voor de geschiedenis van de mensheid.

Maria leert ons dat je aan God vragen mag stellen. Tegelijkertijd leert ze ons op God te vertrouwen ook als het ons allemaal niet zo heel duidelijk is.

Er worden opvallend weinig heiligen herdacht in de maand maart en dat is wellicht omdat men de vastentijd alle voorrang wil geven.

Vaccin

Het heeft op zich niets specifiek met de maand maart te maken maar we blijven er even bij stilstaan omdat op het einde van deze maand de algemene vaccinatie aardig gevorderd zal zijn. Een wijze man die met zijn twee voeten in de landbouw staat heeft mij op de oorsprong van het woord gewezen. Het woord vaccin stamt namelijk van het Latijnse woord voor koe: vacca (vache in het Frans). Hij wist me ook te vertellen dat in de tijd dat de dodelijke ziekte TBC veel voorkwam en de penicilline nog niet was uitgevonden, men ontdekte dat het drinken van rauwe koemelk genezing kon brengen.

Mijn computer  vertelt daar niets over maar heeft toch ook een verklaring die met koeien te maken heeft. Zoveel is dus al zeker. Het woord vaccin zou van het woord vaccinia, de Latijnse medische benaming voor het koepokkenvirus, komen. Op het einde van de 18° eeuw werd een methode ontwikkeld om de mensen te besmetten met het koepokkenvirus waardoor ze weerstand opbouwden tegen het nauwverwante pokkenvirus dat gevaarlijk is voor de mensen. Groepsimmuniteit heet dat nu.

Laat het een heerlijke lentemaand worden.

Ingezonden door Rik Palmans

Campagne Broederlijk Delen

Zestig jaar solidair

In 2021 viert Broederlijk Delen zijn zestigste verjaardag. Zestig jaar solidariteit tegen onrecht en armoede. Maar ook zestig jaar opkomen voor verandering. Dat willen we niet loslaten. Want de roep naar verandering klinkt vandaag luider dan ooit.

60 jaar

We begonnen zestig jaar geleden in Congo maar groeiden al snel uit tot een organisatie met partners in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Partnerschappen waarin we samen op zoek gaan naar de beste recepten voor verandering. Verandering die meer dan ooit nodig is. Al zestig jaar sporen we mensen aan om te delen én te herverdelen en net dat, zijn twee sterke hefbomen om het systeem te veranderen

(Herver)delen als hefboom voor systeemverandering

Vorig jaar trapten we bij Broederlijk Delen een nieuwe campagne op gang. Het thema? Delen! Ofwel hoe delen een hefboom kan zijn om het systeem te veranderen. Een groots plan, daarom gaan we er het komende jaar mee verder.

We botsen overal op dezelfde grenzen. De grenzen van onze planeet, de grenzen van ons economisch model. Overal ter wereld worden bestaande systemen in vraag gesteld, worden oplossingen gezocht voor problemen die ons allemaal aangaan: klimaatopwarming, sociale ongelijkheid, armoede, … Ons antwoord op deze problemen is delen en herverdelen. Want er is genoeg voor iedereen. Maar we moeten ons er van bewust zijn dat niet iedereen een fair aandeel in handen heeft. En dat wie teveel heeft, het misschien met minder zal moeten doen. Zodat iedereen kan leven met genoeg.

Leven met genoeg is verrijkend, rechtvaardig, geeft zin aan ons bestaan en draagt bij aan systeemverandering. Een ambitieuze, maar geen onrealistische droom. We zien het overal rondom ons gebeuren. Samentuinen, deelinitiatieven, burgerbewegingen die opkomen voor een beter klimaatbeleid, … We kunnen inspiratie en aansluiting zoeken bij alternatieve samenlevingen overal ter wereld.

Landen in de kijker

Deze vastenperiode nemen we je mee naar Congo, Bolivia en Israël/Palestina. Waar boeren en jongeren kansen grijpen om hun leven én de planeet een nieuwe kans te geven.

In Congo proberen boeren hun akkers vruchtbaar te maken door ze af te branden. Niet alleen mensen lijden onder deze praktijken, ook bossen verdwijnen en de biodiversiteit gaat erop achteruit. Onze partners in Mikwi gaan op twee manieren te werk om het afbranden te laten stoppen. Enerzijds door het promoten van groenbemesters om de grond vruchtbaar te maken. Anderzijds door te lobbyen bij de plaatselijke overheid om de bestaande wetten tegen ongecontroleerd.

Gaza lijkt door de Israëlische blokkade een openluchtgevangenis. Als jongere hier opgroeien, is niet makkelijk. Gelukkig hebben Retaj en Yassen als uitlaatklep de workshops van Theater Day Productions. Via dans en theater kunnen ze uitdrukking geven aan hun emoties, frustraties, zorgen en dromen.

In Bolivia selecteert boer Wildo de beste aardappelsoorten en laat deze opnemen in een gemeenschappelijk register. Zo verzet hij zich tegen de multinationals die de monocultuur van één

aardappelsoort promoten. Dat is duur voor boeren zoals Wildo, omdat ze deze soort moeten ondersteunen met meststoffen en pesticiden, maar ook omdat het een aanval is op de immense biodiversiteit in de Andes.

Covid-19

We voelden het allemaal tijdens de lockdown, tijdens de maanden waarin we terugplooiden op onze bubbels dicht bij huis. Er is een draagvlak voor verandering. De geesten beginnen te rijpen om niet meer terug te gaan naar het ‘normaal’ van voor corona. Om te veranderen naar een nieuw normaal.

Deze crisis is als de kanarie in de koolmijn. Het is duidelijk dat we te ver zijn gegaan in de obsessie van altijd maar meer. Luisteren we naar dit signaal en gooien we het roer om? Bij Broederlijk Delen hopen we alvast van wel.

Praktisch zal de campagne er waarschijnlijk anders uitzien dan andere jaren. We stellen daarom een paar alternatieven voor om coronaproof activiteiten te organiseren of om andere activiteiten en acties te ondernemen. Coronaproof, maar daarom niet minder verbindend en enthousiasmerend. Vorig jaar kwam Corona heel onverwacht, en moesten we helaas een heleboel activiteiten stopzetten, met minder campagne-inkomsten tot gevolg. We hopen dat we er de komende campagne opnieuw kunnen staan met een enthousiaste ploeg medewerkers en vrijwilligers. Zodat we van de campagne van 2021 een daverend succes kunnen maken.

Bij Broederlijk Delen willen we jullie voor de volle 100% ondersteunen. Wij blijven bereikbaar. Aarzel dus niet om te bellen of te mailen als je vragen of bezorgdheden hebt!

Dana Vanduren – dana.vanduren@broederlijkdelen.be – 011 24 90 24 Meer informatie op https://campagne.broederlijkdelen.be/ of op www.bisdomhasselt.be/broederlijkdelen

Mededeling van de uitgeverij Halewijn

De uitgeverij Halewijn laat ons weten dat de diensten van de post andere afspraken hebben gemaakt in verband met de bedeling van het parochieblad.

Het blad wordt nu ergens tussen dinsdag en donderdag geleverd en niet meer op een vaste dag.

Schijnbaar kan daar geen exacte uitspraak meer over worden gedaan. We hopen dat het allemaal weer in orde komt. Mocht het zo zijn dat u op donderdagavond nog niets ontvangen hebt laat het dan zeker weten. We proberen dan alsnog het blad zo snel mogelijk in uw brievenbus te krijgen. De snelste weg loopt via www.kerkenleven.be/nietontvangen. Vul het online formulier in en verzendt het.

VASTEN: we delen onze uittocht, inzichten, ommekeer

Met heel uw hart

Klimaatverandering, coronapandemie, toenemende armoede, groeiende ongelijkheid, … Structurele veranderingen zijn broodnodig om deze wereldwijde problemen op te lossen. Hoe pakken we dit aan?

De profeet Joël vraagt in deze veertigdagentijd de weg van ons hart te gaan. In het hart zijn het onderricht, de Thora, de tien woorden die richting geven aan ons leven, neergelegd. Het is geen individueel vroom gebeuren, maar een opdracht voor de hele gemeenschap met het oog op maatschappelijke verandering.

Broederlijk Delen bestaat zestig jaar. Ook zij keren terug naar het hart van hun campagnes: het delen. Wie deelt, krijgt honderdvoudig leven. Honger hoeft niet. Delen geeft overvloedige verzadiging aan allen. Ook economische, politieke, ideologische en religieuze macht kan gedeeld worden. Zo wordt het delen een hefboom voor structurele veranderingen.

Uittocht, een weg van bevrijding

Mozes ontvangt van de Ene die zijn volk uit de benauwenis van Egypte leidde, tien woorden om zijn volk op weg te zetten richting het beloofde land, richting een nieuwe samenleving. De bijbel is een bevrijdingsverhaal, een uittochtverhaal. Opstaan en wegtrekken uit een piramidale samenleving (Egypte) waarin de ene mens boven de andere staat, om een samenleving op te bouwen op basis van gelijkwaardigheid waarin mensen elkaar tot naasten worden, de ene niet hoger dan de andere.

Tijdens hun uittocht maken Noach, Abraham en Jezus belangrijke keuzes. Zo horen wij in de lezingen tot en met Pasen. Telkens opnieuw kiezen zij voor het leven door de vicieuze cirkel van het geweld te breken. Het is een voortschrijdend inzicht, telkens bevestigd door een nieuw verbond waarin de mens beeld van God wordt. De geweldspiraal wordt door Jezus in de kiem gesmoord na het vergeldingsrecht (ius talionis) ‘oog om oog, tand om tand’ (verhaal van Noach) en het verbod op mensenoffers (verhaal van Abraham). Het bloed van een mens mag niet meer vloeien.

Onze uittocht vandaag

Wat betekent vasten, Pasen en uittocht voor ons vandaag? Broederlijk Delen laat zich inspireren door het model van de Britse econome Kate Raworth. Zij vat de relatie mens – aarde – winst in het beeld van een donut met een humane binnencirkel en een ecologische buitencirkel. Een levenswijze in eerbied voor mens en aarde dringt zich op. Ieder mens heeft recht op water, voedsel, gezondheid, inkomen en werk, vrede en gerechtigheid, … Het zijn de basisvoorwaarden om als mens goed te kunnen leven. Anderzijds stoten wij op de grenzen van de aarde. Denken wij maar aan de klimaatverandering, het verdwijnen van veel diersoorten, de vervuiling van water en lucht.

De vasten kan een leerschool zijn in het zoeken naar evenwicht tussen essentiële menselijke behoeften en planetaire grenzen. Dit denken sluit sterk aan bij de visie van Broederlijk Delen: jaren al pleit de organisatie voor een cultuur van het delen en een ethiek van het genoeg – ‘genoeg is goed’. Dit jaar gaat Broederlijk Delen een stapje verder en promoot het delen als hefboom voor structurele veranderingen.

Dit wordt onze uittocht: loskomen van oude gewoontes en rituelen om samen Pasen te vieren. En wij zullen horen, en wij zullen opstaan en lachen en juichen en leven.

Een transparante samenleving

Tien woorden zetten ons op weg richting een nieuwe samenleving. Maar hoe moeten we ons deze voorstellen? Motiveer ons om in beweging te komen. In Jezus’ leefwijze zagen zijn leerlingen een transparante samenleving waarin geen geweld meer is. Niet heersen, maar dienen. De ene mens niet boven de andere, maar elkaar tot naaste. Economie, politiek, ideologie en religie niet langer in dienst van de winst, maar van de aarde en van mensen en hun levensbehoeften. Immers, God woont niet langer in een stenen tempel, maar tussen zijn mensen. De mens is beeld van God, ook in een hedendaags vernieuwd verbond.

Aswoensdag: start van de Veertigdagentijd

“Keer tot Mij terug.” God zelf spreekt ons mensen aan: “Keer tot Mij terug.” Terug naar de Bron, terug naar de bedoeling van ons leven, terug naar onze diepste overtuiging en keuze, terug naar de kern, naar dat waar het allemaal om gaat, loskomen van alles wat bijkomstig is, wat zo tijdelijk en vluchtig is, terug naar het Leven met een hoofdletter. Aswoensdag als een oproep, een aansporing en aanmoediging van God zelf.

Aswoensdag lijkt soms een beetje op Oudjaar en Nieuwjaar. We maken goede voornemens en aan het einde van de eerste dag van het nieuwe jaar zijn we al teleurgesteld omdat er die dag zo weinig van is terechtgekomen.

Voornemens als minder snoepen, roken, drinken, TV, internet et cetera zijn prima, maar als het daarbij blijft is het onvoldoende voor de veertigdagentijd. Het gaat erom dat we ons opnieuw en met meer inzet oefenen in ons Christen zijn, Kind van God zijn, Katholiek zijn, en dan zijn al die dingen slechts een aanzet om te komen tot dat waar het echt om gaat, de relatie met God en de naaste. Daar gaat het om: Meer aandacht voor het bidden en meer aandacht voor de liefde tot de naaste.

Aswoensdag. Zoals het Joodse Volk weg moest uit Egypte voor een tocht van veertig jaar, op weg naar het Beloofde Land, zo gaan ook wij op weg naar Pasen in een tocht van veertig dagen. En zoals zij, na hun vertrek steeds meer merkten hoe ze met alle vezels vast zaten aan dat land daar. Zo mogen ook wij merken dat het je iets kost om los te komen.

Hier en nu wil Hij ons sterken, bemoedigen, een zetje geven. Dat askruisje is een teken. Dat wij het willen ontvangen betekent dat we deze veertigdagentijd serieus nemen en dat we Hem vragen ons daarbij te helpen.

Een veertigdagentocht. Meer aandacht voor gebed en zo weer herbronnen, terug naar Hem en weer groeien in liefde voor de naaste. Amen.

Broederlijk Delen – Project in Congo

Groenbemesters in plaats van bosbranden

Veel Congolese boeren proberen hun akkers vruchtbaar te maken door ze vooraf af te branden. Deze ongecontroleerde bosbranden leiden soms tot het afbranden van huizen en dorpen. Mét dodelijke slachtoffers als gevolg. Maar niet alleen de mensen lijden onder deze praktijken. Bossen verdwijnen en de biodiversiteit gaat er op achteruit.

‘Door het afbranden van de gronden zien we dat sommige rupsen, fruit, planten en dieren zeldzaam worden of helemaal niet meer te vinden zijn.’

Herculan, voorzitter van de groep Copmikwi in Mikwi.

Voorouderlijk gebruik

Het afbranden van de gronden is een gebruik waarmee de boeren in Mikwi zijn opgegroeid. Hun ouders en grootouders maakten op deze manier de gronden weer gebruiksklaar voor een nieuwe oogst.

‘Onze voorouders zagen hierin geen kwaad. Er was grond genoeg en hun productie was net genoeg om in hun eigen voedsel te voorzien. Maar ondertussen zien we met eigen ogen hoe deze praktijken het bos vernietigen. En eigenlijk de gronden helemaal niet vruchtbaarder maken. In tegendeel. Op lange termijn vernietigen de branden onze gronden en moeten we op zoek naar nieuwe vruchtbare grond, vaak verder gelegen van het dorp.’

Bernadette Ndaye, boerin in Mikwi.

Onze partners in Mikwi gaan op twee manieren te werk om het afbranden te laten stoppen. Enerzijds door het promoten van andere manieren om de grond vruchtbaar te maken. Anderzijds door te lobbyen bij de plaatselijke overheid om de bestaande wetten tegen ongecontroleerde bosbranden af te dwingen én andere praktijken mee te ondersteunen.

Groenbemesters op experimentele velden

Boerenorganisatie COPMIKWI, één van onze partners in Congo brengt groepen samen om op experimentele velden aan de slag te gaan met groenbemesters. Deze velden worden ingezaaid of beplant met lokale planten om de grond vruchtbaar te maken. De plaats van deze velden is niet willekeurig. Ze liggen op locaties waar veel plaatselijke boeren voorbij komen. Zodat ze zien dat het ook anders kan en ze zelf vragen beginnen te stellen. Dat is een eerste manier om te sensibiliseren. Je moet het zien om het te geloven.

‘Ik wil mijn akkers niet meer afbranden. Niet alleen omdat mijn kleine broer gestorven is in een bosbrand, maar ook omdat ik overtuigd ben dat de grond agroecologisch bewerken veel beter is.’

Guillaume, boer in Mikwi.

Steun van lokale overheden

Er bestaan nochtans wetten tegen het ongecontroleerd afbranden. Maar deze worden door de lokale autoriteiten niet afgedwongen. De meeste boeren zijn zelfs niet op de hoogte van het bestaan van de wetten. Daarom gaan de boeren die aangesloten zijn bij COPMIKWI lobbyen bij de lokale politici. Ze nodigen hen uit om naar de experimentele velden te komen kijken en de voordelen van de nieuwe praktijken met eigen ogen te zien.

‘De lokale overheden zeggen dat ze ons begrijpen en willen ondersteunen. Maar verandering gaat traag in Congo. Ze zeggen ons dat we geduld moeten hebben. Maar wij blijven niet wachten, wij gaan vooruit. Beetje per beetje komen we er!’

Herculan, voorzitter COPMIKWI

UITDAGING

Gronden afbranden om ze vruchtbaar te maken zijn een gevaar voor de mensen én voor de biodiversiteit.

VERANDERING

In plaats van gronden af te branden gaan de boeren aan de slag met lokale groenbemesters om hun gronden vruchtbaar te maken én te houden.

Voordelen van deze verandering:

• Hogere opbrengsten en inkomsten
• Bescherming van het milieu en de biodiversiteit
• Het bos terug in ere herstellen
• Klimaatverandering tegengaan